Nəqliyyat

Naxçıvan Muxtar Respublikasında nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı son dövrlərin prioritet məsələlərindəndir. Muxtar respublikanın nəqliyyat əlaqələri baxımından Azərbaycanın əsas hissəsindən təcrid olunması bir sıra ciddi problemləri şərtləndirməkdədir. Təmin olunmuş yüksək sosial-iqtisadi fəallıq fonunda yenidən qurulmuş və ya fəaliyyəti bərpa edilmiş təsərrüfat subyektlərinin istehsal etdikləri tələbatdan artıq məhsulların digər regionlara göndərilməsi və gündəlik sərnişindaşıma xidmətləri əsasında respublikamızın digər şəhər və regionlarına gediş-gəlişin məhdudluğu məhz bu problemlərdəndir. Lakin qeyd olunan çətinliklərin muxtar respublika sakinləri üzərində təsirini maksimum azaltmaq məqsədilə daxildə istehsal olunan əmtəələrin maya dəyərini təşkil edəcək xərclərin bir qisminin dövlət tərəfindən dolayı subsidiyalar formasında qarşılanması, güzəştə gedilməsi, sərnişinlərin daşınmasında tətbiq olunan tariflərin minimum həddə saxlanılması nəqliyyat blokadasının mənfi təsirini müəyyən dərəcədə yumşaltmağa imkan yaradır.
2004-cü ildə istifadəyə verilən Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanı ən müasir standartlara uyğun tikilmişdir. Hazırda bu hava limanından Azərbaycanın Bakı və Gəncə şəhərlərinə təyyarələr yola salınır. Eyni zamanda Naxçıvan-Moskva, Bakı-Naxçıvan-İstambul və əks istiqamətlərdə uçan təyyarələr vasitəsilə beynəlxalq sərnişin daşıma xidmətləri göstərilir.
2007-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Nəqliyyat Nazirliyi yaradılmışdır. Sədərək, Culfa və Şahtaxtı sərhəd-keçid komplekslərinin istifadəyə verilməsi, "Bakı-Naxçıvan-Bakı" müntəzəm avtobus marşrutlarının açılması nəqliyyat əlaqələrinin genişlənməsində mühüm mərhələ olmuşdur.

2020-ci ilin payızında Şərqi Zəngəzurun Ermənistanın işğalından azad edilməsindən sonra noyabrın 10-da Ermənistanın baş naziri kaputilyasiya aktına imza atdı. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin, Ermənistan Respublikasının baş naziri Nikol Paşinyanın və Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin 10 noyabr 2020-ci il tarixində Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zonasında atəşin və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılması haqqında imzaladıqları bəyanata əsasən Azərbaycan Respublikasının qərb rayonları və Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında Zəngəzur dəhlizi üzərindən nəqliyyat əlaqəsinin bərpası qərara alınmışdır. Naxçıvana dəmiryol və avtomobil yollarının açılması Naxçıvanı tranzit nəqliyyat qovşağına çevirəcək, bu da öz növbəsində həm Naxçıvanın blokada şəraitindən azad olmasınsa, həm də onun sosial-iqtisadi inkişafına böyük təkan verəcəkdir.

Artan əhali tələbatına uyğun olaraq muxtar respublikada müasir nəqliyyat sisteminin qurulması, nəqliyyat sektorunun səmərəli idarə olunması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir.

2022-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Babək rayonunun Sirab kənd avtomobil yolunun yenidən qurulması başa çatdırılmışdır.

Babək rayonunun Sirab kəndində iki körpünün tikintisi və bir körpünün təmiri, Şərur rayonunun Alışar kəndi ərazisində və Babək rayonunda Uzunoba Su Anbarı ətrafında hər birində iki körpünün əsaslı təmiri başa çatdırılmışdır.

Əhaliyə göstərilən nəqliyyat xidmətlərinin səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə Naxçıvan şəhərində marşrutlara 6 yeni elektrobus buraxılmış, elektriklə işləyən 2 yeni taksi istismara verilmişdir. Elektrobuslar və taksilər müasir sərnişindaşıma xidməti göstərməklə bərabər, ekologiyanın da çirklənməsinin qarşısının alınmasına müsbət təsir göstərir. 

2022-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında muxtar respublikanın nəqliyyat sektorunda 12 milyon 576 min 700 ton yük, 82 milyon 396 min 800 sərnişin daşınmışdır. 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə yük daşınması 1,8 faiz, sərnişin daşınması 3,9 faiz artmışdır.

Muxtar respublikada sərnişin daşımalarda, 2023-cü ilin ilk 4 ayı ərzində yerli hava xətləri ilə Bakı-Naxçıvan-Bakı və Naxçıvan-Gəncə istiqamətlərində 95 min 139 sərnişin, 1 508 ton baqaj, 495 ton yük, 6,5 ton poçt daşınıb. Beynəlxalq hava xətti ilə Naxçıvan–İstanbul və Naxçıvan-Moskva istiqamətlərində min 642 sərnişin və 27,6 ton baqaj daşınıb. Naxçıvan-Bakı-Naxçıvan istiqamətindəki avtobus marşrutlarının fasiləsiz şəkildə hərəkəti təmin edilib. Müvafiq marşrutla 2023-cü ilin 4 ayı ərzində Naxçıvandan Bakıya 323 reys edilərək, 9737 sərnişin, Bakıdan Naxçıvana isə 325 reys olmaqla, 8928 sərnişin daşınıb.