İqtisadiyyatın inkişafı fonunda yeni müəssisələrin yaradılması, uzun müddət işsiz dayanmış müəssisələrin fəaliyyətlərinin bərpa olunması, mövcud müəssisə və təşkilatların yenidən qurulması, istehsal sahələrinin genişləndirilməsi yeni iş yerlərinin açılmasında əsas amillərdən olmuşdur.
Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının uğurla həyata keçirilməsi muxtar respublikada yeni iş yerlərinin açılması proseslərini daha da sürətləndirmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikasında əmək ehtiyatlarından daha effektiv istifadə etmək və əhalinin səmərəli məşğulluğunu təmin etmək məqsədilə "Naxçıvan Muxtar Respublikasında Məşğulluq Strategiyasının həyata keçirilməsi üzrə Dövlət Proqramı" təsdiq edilmişdir
Hazırda əhalinin məşğulluğunun təmin olunmasında muxtar respublika ərazisində fəaliyyət göstərən məşğulluq mərkəzlərinin və keçirilən əmək yarmarkalarının da rolu böyükdür. Eyni zamanda muxtar respublikada işaxtaran və işsiz vətəndaşların peşə hazırlığı, yenidən hazırlığı və ixtisaslarının artırılması sahəsində fəaliyyəti tənzimləmək məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Naxçıvan Regional Peşə Tədris Mərkəzi yaradılmışdır.
Muxtar respublikada əhalinin məşğulluğunun artırılması və rifahının daha da yüksəldilməsi, əmək bazarının tələblərinə uyğun kadr hazırlığının aparılması və özünüməşğulluq imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2021-ci il 28 yanvar tarixli Sərəncamı ilə “2021-2025-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı” təsdiq edilmişdir.
Muxtar respublikada əhalinin məşğulluğunun artırılması və rifahının daha da yüksəldilməsi, əmək bazarının tələblərinə uyğun kadr hazırlığının aparılması və özünüməşğulluq imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2021-ci il 28 yanvar tarixli Sərəncamı ilə “2021-2025-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı” təsdiq edilmişdir.
2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında bir işçiyə hesablanmış ortaaylıq əməkhaqqının məbləği 595,6 manat təşkil etmişdir ki, bu da 2021-ci ilin müvafiq dövründəki göstəricidən 9,4 faiz çoxdur.
2022-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında muxtar respublikada 318 yeni iş yeri yaradılmışdır. Əmək bazarının tələblərinə uyğun olaraq Naxçıvan Regional Peşə Tədris Mərkəzində aşpaz peşəsi üzrə 12, bərbər peşəsi üzrə 40, bərbər-manikürçü peşəsi üzrə 30, dərzi peşəsi üzrə 35, xalçaçı peşəsi üzrə 11, elektrik montyoru peşəsi üzrə 12, traktorçu-maşinist peşəsi üzrə 20, kabel xətlərinin quraşdırılması və təmiri üzrə rabitə montyoru peşəsi üzrə 51, qazanxana maşinisti peşəsi üzrə 20, gözətçi ixtisası üzrə 13, qaz avadanlıqlarının təmiri və istismarı üzrə qazpaylayıcı stansiyanın operatoru peşəsi üzrə 30, həmçinin Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətin Qarışıq Rejimli Cəzaçəkmə Müəssisəsində qazanxana maşinisti peşəsi üzrə isə 12 məhkum olmaqla, ümumilikdə, 286 nəfər ixtisasartırma kurslarına cəlb olunmuşdur. 2022-ci ilin doqquz ayı ərzində 206 nəfər müdavim kursları bitirmişdir. Bundan əlavə, Naxçıvan Muxtar Respublikası Təhsil Nazirliyinin tabeliyindəki peşə ixtisas təhsili müəssisələrində 3049 nəfər müxtəlif peşələrə yiyələnmişdir.
Səmərəli məşğulluq imkanlarının yaradılması əhalinin alıcılıq qabiliyyətini yüksəltmiş, əmtəə dövriyyəsinin həcmini genişləndirmişdir.
2022-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında muxtar respublikanın istehlak bazarında əhaliyə 1 milyard 521 milyon 740 min 400 manat dəyərində istehlak malları satılmış və ödənişli xidmətlər göstərilmişdir. Satılmış istehlak mallarının 96,7 faizi pərakəndə ticarət dövriyyəsinin payına düşmüşdür.
Əhaliyə göstərilən xidmətlərin səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə Naxçıvan şəhərində “Naxçıvan Saray” kompleksinin, Culfa rayonunun Ləkətağ, Ordubad rayonunun Anaqut kəndlərində istirahət mərkəzlərinin, Dizə kəndində ticarət mərkəzinin, Üstüpü kəndində kənd turizm evinin tikintisi başa çatdırılmışdır.
2023-cü ildə muxtar respublikada məşğulluğa dair mövcud reyestrdə 1775 nəfər qeydiyyata alınıb, onlardan 172 nəfərin qeydiyyatı birdəfəlik dayandırılıb, 1031 nəfərə işaxtaran və 572 nəfərə isə işsiz statusu verilib, 308 nəfər iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində işlə təmin olunub.